Mất dây trung tính, sẽ như thế nào?

What happened when Neutral wire disconnect in 3 phases?

Chào các bạn, hôm nay mình sẽ nói về vấn đề mà hẳn nhiều bạn còn bỡ ngỡ hoặc lơ mơ, với nguồn kiến thức hạn chế của mình mình sẽ giải thích một cách đơn giản và dễ hiểu nhất có thể.  Mục đích mình viết blog này KHÔNG để dạy các bạn kiến thức về điện vì thực sự mình đang vẫn còn là sinh viên, kiến thức mình không đủ để dạy một ai cả. Mình luôn nói các thông tin trên blog này là để chia sẻ những hiểu biết của mình, có thể sai, có thể đúng, vì vậy mình rất hoan nghênh những góp ý từ các bạn. Mình có sai sót rất mong các bạn cmt để mình kịp thời bổ sung lại!

Tiếp tục vào chủ đề chính!

Trong hệ thống ba pha như các bạn đã biết ngoài ba pha truyền tải điện còn có thêm một dây nữa là dây trung tính, mình cũng đã có bài phân biệt dây trung tính và dây nối đất rồi đó, cacsbanj đọc tham khảo nhé! Dây trung tính tổng hợp từ 3 dây pha lệch nhau 120 độ, khi các tải cân bằng thì điểm trung tính sẽ nằm chính giữa và bằng không, tức điện áp dây trung tính này sẽ bằng 0. Nhưng nếu các tải không cân bằng thì điểm trung tính sẽ không còn ở vị trí cũ nữa mà nó sẽ bị trôi đi chỗ khác, và điện áp trên dây trung tính bây giờ sẽ khác 0, đó là lý do vì sao dây trung tính lại có trường hợp quá nhiệt dẫn đấn cháy.

ta xét hình sau:

Ở hình bên trên ta có một biến áp đầu vào 11kv, đầu ra là 240v 3 pha một dây trung tính, nhưng trên hình mình bỏ đi pha màu xanh, chỉ xét 2 pha đỏ và vàng để cho dễ nhìn. các tải là đèn 1, và đèn 2

mỗi đèn lắp một pha riêng và dùng chung dây trung tính, ban đầu bóng đèn hoạt động bình thường vì đện áp định mức bằng điện áp lưới.

Vì một số lý do gì đó mà dây trung tính bị hở ( mất trung tính ) , khi đó bóng L1, L2 sẽ mắc nối tiếp và chúng chịu chung một điện áp dây ( giữa pha đỏ và vàng) là 415v, vượt quá điện áp định mức, lúc này dây trung tính sẽ có điện, do quá điện áp nên bóng đèn sẽ cháy.

Ta liên tưởng đến một vụ trộm dây trung tính khiến cả một làng bị chập cháy hết các thiết bị ( các bạn search từ khóa trên gg sẽ thấy) . Ta liên tưởng các pha sẽ chia đều cho các vùng hộ dân, tương ứng với các bóng đèn L1, L2  và các vùng này dùng chung dây trung tính. Khi trộm cắt dây trung tính thì sẽ có hiện tượng quá điện áp và gây cháy các thiết bị trong gia đình.

Để hiểu rõ bản chất ta xét một ví dụ sau:
nguồn 3 pha 380v cấp điện cho 3 hộ, mỗi hộ dùng 1 pha riêng. Công suất đặt của hộ 1 là 1kw, hộ H2 là 10Kw. giả sử các hộ đang chạy đủ hết công suất

khi mất trung tính:

Vậy khi mất trung tính thì nhà nào dùng ít thiết bị nhất (chính xác là ít công suất nhất) sẽ phải gánh chịu cái điện áp càng lớn, và do đó sẽ làm quá áp dẫn đến cháy thiết bị.